Ở tuổi 35, Nikki Lawson nhận cú sốc lớn của cuộc đời khi bác sĩ báo tin bị ung thư đại trực tràng, tức ung thư ruột kết.
Vài năm qua, Nikki thường xuyên có cảm giá cồn cào trong bụng, muốn đi vệ sinh, đôi khi có máu trong phân. Đến bệnh viện, bác sĩ chẩn đoán loét dạ dày, kê thuốc về nhà uống.
“Đó là khoảng thời gian diễn viên Chadwick Boseman qua đời. Khi ấy tôi thấy mình có các triệu chứng tương tự Boseman nhưng không nghĩ đây là điều mà mình trải qua”, Lawson nói. Chadwick Boseman là diễn viên phim Black Panther, qua đời ở tuổi 43 vì bệnh ung thư ruột kết, tháng 8/2020.
Lawson nghĩ mình nên thay đổi chế độ ăn uống. Cô ngừng ăn thịt đỏ, tăng lượng trái cây và rau quả. Sau một thời gian, cô giảm cân nhiều và cho rằng đây là kết quả của chế độ ăn kiêng. Tuy nhiên, khám sức khỏe, bác sĩ cho biết lượng sắt trong cơ thể cô rất thấp. Cuối cùng, Lawson được chẩn đoán mắc bệnh ung thư trực tràng giai đoạn III, trong nhóm bệnh nhân ung thư trẻ tuổi ngày càng tăng ở Mỹ. Tỷ lệ chẩn đoán ung thư ruột kết ở người từ 18 đến 55 tuổi tăng dần kể từ những năm 1990.
Tiến sĩ Steven Lee-Kong, trưởng khoa phẫu thuật đại trực tràng tại Trung tâm Y tế Đại học Hackensack ở New Jersey, nhận thấy số bệnh nhân của mình bị ung thư trực tràng ở tuổi 30 và 40 tăng đáng kể. Bệnh nhân trẻ nhất của ông là 21 tuổi. Người trẻ thường có xu hướng phát triển khối u phía bên trái, trong khi bệnh nhân lớn tuổi có khối u phía bên phải.
Một bệnh nhân ung thư điều trị tại bệnh viện. Ảnh: Pexel
Tiến sĩ Subhankar Chakraborty, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa của Trung tâm Ung thư Toàn diện, Đại học Bang Ohio, nhận định chế độ ăn uống, lối sống là một trong những nguyên do khiến số ca ung thư đại tràng tăng. “Hút thuốc, thiếu hoạt động thể chất, uống rượu, thừa cân, béo phì, tăng tiêu thụ thịt đỏ có thể dẫn đến ung thư”, tiến sĩ Chakraborty nói, gọi chung là chế độ ăn uống, môi trường và lối sống. Ba yếu tố này đóng vai trò rất lớn.
Tỷ lệ viêm ruột của người trẻ ngày càng tăng, cũng là căn bệnh có thể dẫn đến ung thư đại trực tràng.
Một số nhà nghiên cứu tìm hiểu mối liên hệ giữa ung thư và bệnh béo phì ở trẻ em Mỹ. Theo tiến sĩ William Karnes, bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa, giám đốc Khoa Đại trực tràng Viện Y tế Tiêu hóa UCI Health, số ca ung thư gia tăng tương quan với tỷ lệ béo phì (tăng gấp đôi trong 30 năm) ở trẻ em. Tình trạng thừa cân hiện ảnh hưởng đến 20% người dưới 20 tuổi.
Người trẻ tuổi trung bình tiêu thụ thực phẩm kém lành mạnh, thích thức ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, đường tinh luyện. “Các thực phẩm này chứa hàm lượng chất gây ung thư, chất gây đột biến cao hơn”, tiến sĩ Shane Dormady, chuyên khoa ung thư của El Camino Health, nhận định.
Theo ông, tình trạng béo phì ở trẻ em, thanh thiếu niên đã trở thành dịch bệnh tại Mỹ. Ở người thừa cân, nhất là người trẻ, tế bào dễ tổn thương, DNA có thể bị ảnh hưởng, tạo nguy cơ phát triển ung thư.
Một khả năng khác khiến số ca ung thư ở người trẻ gia tăng là do công tác chẩn đoán, sàng lọc phát triển hơn. Theo tiến sĩ Dormady, các công ty đã cho ra đời bộ dụng cụ xét nghiệm ung thư đại trực tràng tại nhà, tạo điều kiện để bệnh nhân phát hiện bệnh sớm. Năm 2021, Lực lượng Đặc nhiệm Dịch vụ Dự phòng Mỹ hạ độ tuổi khuyến nghị sàng lọc từ 50 xuống 45 tuổi.
“Có những bệnh nhân được sàng lọc sớm bằng phương pháp nội soi, bằng công nghệ tiên tiến phát hiện được DNA của tế bào khối u trong mẫu phân. Đôi khi, điều này làm thay đổi số liệu thống kê, khiến tỷ lệ mắc bệnh tăng nhanh hơn. Tuy nhiên, các phân tích sâu cho thấy đây thực chất là kết quả của việc phát hiện sớm và sàng lọc rộng hơn”, tiến sĩ Dormady nói.
Theo tiến sĩ Chakraborty, việc xác định nguyên nhân khiến số ca ung thư ở người trẻ cao hơn sẽ giúp giới y khoa hiểu rõ về căn bệnh. Từ đó, bác sĩ có những đánh giá rủi ro mang tính cá nhân hơn cho từng người bệnh trẻ.
“Hầu hết người bị ung thư đại trực tràng tiền sử gia đình không có người mắc bệnh này, nên họ không nhận thức được nguy cơ cho đến khi xuất hiện triệu chứng”, ông nói.
Theo: CNN/vnexpress.net
Ung thư hay các bệnh hiểm nghèo khác không phải là dấu chấm hết, nhưng với điều kiện là phát hiện sớm. Vì thế, các chuyên gia y tế khuyến khích người dân có chế độ ăn uống lành mạnh, thể dục thể thao hợp lý và gặp gỡ bác sĩ để được tư vấn danh mục khám định kỳ phù hợp dựa trên nhu cầu riêng, độ tuổi, giới tính, tiền sử gia đình, tiền sử bản thân, chế độ sinh hoạt, thói quen ăn uống, các vấn đề sức khỏe hiện tại.
